سمعک چیست؟
به این سوال از دو دیدگاه می توان جواب داد؛ یکی از دیدگاه علم پزشکی و دیگر از دیدگاه علم الکترونیک.
از نظر علم پزشکی سمعک چیست؟
سمعک (Hearing Aid) وسیله پزشکی است، که به بهبود شنوایی افراد کم شنوا کمک میکند.
از نظر علم الکترونیک سمعک چیست؟
سمعک وسیله الکترونیک کوچکی است، که صدا را تقویت میکند و از سه قسمت اصلی (میکروفون، تقویت کننده و رسیور) تشکیل شده است.
به‌طورکلی، سمعک دستگاه کوچک و پیشرفته‌ای است، که از طریق تقویت صدا باعث بهبود شنوایی افراد کم شنوا می‌شود.
در بیشتر کشورها، سمعکها جزو وسایل پزشکی طبقه‌بندی می‌شوند و توسط قوانین و مقررات مربوط به سازمان‌های بهداشتی و درمانی آن کشور ارزیابی و نظارت می‌شوند.
بر طبق قوانین سازمان غذا و دارو آمریکا دستگاه‌های تقویت کننده صدا از قبیل تقویت‌کننده صدا شخصی (Personal Sound Amplification Products) یا سایر دستگاه‌های ساده و معمولی تقویت‌کننده صدا را نمی‌توان، تحت عنوان سمعک تبلیغ و فروخت.
دستگاه‌های تقویت‌کننده صدا شخصی (PSAP) به منظور تقویت صداهای محیطی برای افرادی که مشکل شنوایی ندارند، طراحی شده‌اند.
اما سمعکها تقویت‌کننده‌های پیشرفته‌ای هستند، که با توجه به نوع و میزان کم‌شنوایی و همچنین سبک زندگی فرد طراحی، قالب‌گیری، تجویز و تنظیم می‌شوند.
سمعک‌های جدید یک کامپیوتر خیلی کوچک هستند، که داخل مجرای گوش یا پشت گوش قرار می‌گیرند.
تکنولوژی‌های خیلی زیادی داخل آنها قرار دارد!
اما بطور کلی سمعکها سه قطعه اصلی دارند:
- میکروفون
- تقویت‌کننده
- رسیور
میکروفون امواج صوتی دریافت شده را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل میکند.
تقویت‌کننده که یک آمپلی‌فایر خیلی پیشرفته می‌باشد، سیگنال‌های الکتریکی را تقویت میکند.
رسیور، بلندگو خیلی کوچکی است که سیگنال‌های الکتریکی را به امواج صوتی تبدیل کرده و به گوش انتقال می‌دهد.
همه سمعکها با باتری کار می‌کنند. طول عمر باتری سمعک بستگی به تکنولوژی به کار رفته در آن دارد.
باتری‌های کوچک‌تر طول عمر کوتاه‌تر و باتری‌های بزرگتر طول عمر بیشتری دارند.
میانگین طول عمر باتری سمعک از 5 تا 15 روز می باشد.
سمعکها از نظر شکل ظاهری و تکنولوژی به کار رفته در آنها انواع مختلفی دارند.
انتخاب بهترین سمعک برای شما بستگی به نوع و میزان کم‌شنوایی شما و سبک زندگی شما دارد.
همانطور که در قسمت خرید سمعک توضیح داده شد، سمعک باید توسط شنوایی‌شناس تجویز شود.
نحوه دریافت سمعک
خوشبختانه تکنولوژی سمعکها خیلی پیشرفته شده‌اند و از نظر اندازه هم خیلی کوچک شده‌اند. اکنون سمعکها متناسب با نیازهای افراد کم شنوا طراحی می‌شوند و این امکان را به افراد کم شنوا می‌دهند تا همانند سایرین در همه جنبه‌های زندگی فعال و با اعتماد به نفس مشارکت داشته باشند.
دریافت سمعک دارای 3 مرحله است:
- تشخیص
مرحله اول تست شنوایی‌سنجی است. در این مرحله متخصص شنواییشناسی بعد از معاینه اتوسکوپی تست شنوایی‌سنجی تن خالص و گفتار و در صورت نیاز سایر تست‌های مربوط به شنوایی را برای شما انجام می‌دهد. شنوایی‌شناس بر اساس نتایج این تست‌ها، درباره نوع و میزان کم شنوایی و همچنین تاثیر کم شنوایی بر توانایی ارتباط شما با دیگران و سایر عوارض آن توضیحات لازم را برای شما ارائه می‌دهد. اگر نیاز به درمان دارویی یا جراحی داشتید، شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع می‌دهد.
- مشاوره
بعد از تشخیص نوع و میزان کم شنوایی، شنوایی‌شناس در مورد انواع سمعک از نظر طراحی و تکنولوژی و اینکه شما باید چه انتظاراتی از سمعک‌تان داشته باشید، به شما مشاوره‌های لازم را می‌دهد. سپس شما و شنوایی‌شناس با توجه به نوع و میزان کم شنوایی و همچنین سبک زندگی، نیازهای شنیداری و بودجه شما در مورد انتخاب سمعک مناسب تصمیم‌گیری می‌کنید. بعد از تصمیم‌گیری در مورد مارک، مدل و قیمت سمعک، قالب‌گیری از گوش ها شما انجام می‌شود.
- تنظیم و تحویل سمعک
ساخت قالب سمعک پشت گوشی یا سمعک نامرئی معمولا 3-1 روز طول می‌کشد، مرحله بعدی تنظیم و تحویل است. ابتدا قالب یا پوسته سمعک از نظر اندازه و راحتی در گوش بررسی می‌شود، قالب سمعک نباید باعث ناراحتی در گوش شود. سپس سمعک بر اساس آستانه‌های شنوایی شما تنظیم و برنامه‌ریزی می‌شود. طرز استفاده، نگهداری و شرایط گارانتی در این جلسه برای شما توضیح داده می‌شود. همچنین در این جلسه، شما می‌توانید گذاشتن و برداشتن سمعک بر روی گوش و تعویض باتری سمعک را بعد از آموزش تمرین کنید.
بعد از دوره سازگاری و عادت‌پذیری که معمولا یک تا دو هفته طول می‌کشد، توصیه می‌شود برای تنظیم مجدد به شنوایی‌شناس خود مراجعه کنید. در این جلسه، شنوایی‌شناس به سوالات شما پاسخ می‌دهد و برای اینکه شما حداکثر سودمندی را از سمعک‌تان تجربه کنید، ممکن است شنوایی‌شناس تنظیمات سمعک شما را کمی تغییر دهد.
انتظارات و استفاده مستمر: کلیدی برای موفقیت
هنگام تجویز و تهیه سمعک بهتر است، این نکات را به ذهن بسپارید تا بدانید سمعک برای بهبود شنوایی شما چه کارهای می‌تواند و چه کارهایی نمی‌تواند انجام دهد:
بهبود شنوایی:
بدون در نظر گرفتن اینکه سمعک شما از نظر تکنولوژی تا چه حدی پیشرفته است (به استثنای برخی موارد)،
بیشتر سمعکها نمی‌توانند شنوایی شما را به حد طبیعی بازگردانند.
سمعکها مثل سایر پروتزها باعث می شوند تا عملکرد عضو یا حس مربوطه به میزان زیادی بهبود یابد، اما نمی‌توانند عملکرد طبیعی داشته باشند.
نوع و میزان کم شنوایی:
عملکرد سمعکها با توجه به نوع و میزان کم شنوایی افراد متفاوت است.
به‌طوری‌که میزان رضایت‌مندی شما از سمعک خیلی به نوع و میزان کم شنوایی شما بستگی دارد.
معمولا 95 درصد افراد کم شنوا می‌توانند از سمعک استفاده کنند،
اما میزان رضایت‌مندی و بهره‌مندی از سمعک در افراد مختلف با توجه به کم شنوایی آنها متفاوت است.
شنوایی در محیط‌های پُر سر و صدا:
هیچ سمعکی تولید نشده تا همه صداهای محیطی را فیلتر کند.
با توجه به سطح تکنولوژی سمعکها، برخی از آنها انواع نویزهای محیطی را کمتر تقویت می‌کنند و باعث می شوند تا شما در محیط‌های پُر سر و صدا احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
اندازه و راحتی :
قالب یا پوسته سمعک نامرئی باید اندازه و مناسب گوش شما باشد، به‌طوری‌که بعد از مدتی احساس نکنید که در گوش‌های شما سمعک وجود دارد.
هنگام استفاده از سمعک نباید درد، خونریزی و زخم را احساس کنید.
البته هفته اول شما وجود آن را در گوش‌تان احساس می‌کنید، اما این احساس بعد از یک هفته برطرف می‌شود.
صداها:
سمعکها باعث می‌شوند که شما:
1- صداهای آهسته را بشنوید (مانند صدای کودکان، گفتار آهسته و سایر صداهای آهسته) که بدون سمعک این صداها را نمی‌شنیدید.
2- از شنیدن صداهای بلند و آزاردهنده جلوگیری می‌کنند، البته صداهای خیلی بلند که برای افراد طبیعی آزاردهنده هست، ممکن است برای شما هم غیرقابل‌تحمل و ناراحت‌کننده باشد.
سوت کشیدن یا فیدبک:
هنگامی گذاشتن سمعک داخل گوش، شنیدن صدای سوت طبیعی است (البته بیشتر سمعکها بعد از چند ثانیه شروع به کار می‌کنند و این تاخیر باعث می‌شود تا صدای سوت شنیده نشود).
اگر سوت سمعک بعد از قرار گرفتن سمعک داخل گوش ادامه داشت، احتمالا سمعک به‌طور کامل داخل گوش قرار نگرفته یا اینکه قالب سمعک اندازه گوش شما نیست.
احساس رضایت:
حداقل روزی 8 ساعت و بصورت مستمر از سمعک‌تان استفاده کنید. استفاده مستمر از سمعک سبب می‌شود تا کیفیت زندگی شما بهبود یابد و شما از سمعک‌تان احساس رضایت کنید.
دوره آزمایشی:
چنانچه امکان استفاده از سمعک برای چند روز برای شما فراهم شده، شما می‌توانید مزایای استفاده از سمعک و انتظارات منطقی از سمعک را تجربه کنید و سپس تصمیم بگیرید.
شایان ذکر است در بعضی از مراکز ارائه سمعک این دوره به مدت 7 روز برای شما در نظر گرفته شده است.
دوره عادت‌پذیری:
در دوره عادت‌پذیری (سازگاری) به آموزش‌ها و توصیه‌های شنوایی‌شناس خود به دقت توجه کنید.
بیشتر افراد قبل از اینکه به‌طور کامل از مزایای سمعک‌شان بهره‌مند شوند، نیاز به طی کردن دوره عادت‌پذیری دارند (این دوره ممکن است چند روز تا یک ماه طول بکشد).
سمعک چگونه کار میکند؟
سمعکها عمدتا در بهبود شنوایی و درک گفتار افراد دارای کم شنوایی انتقالی و حسی‌عصبی سودمند هستند.
کم شنوایی انتقالی :
معمولا در اثر آسیب پرده گوش، استخوانچه‌های گوش میانی
کم شنوایی حسی‌عصبی : در اثر آسیب به سلول‌های حسی کوچکی بنام سلول‌های موئی اتفاق می‌افتد. این آسیب‌ها ممکن است در اثر عفونت، بیماری‌ها، افزایش سن، نویز یا داروهای خاصی بوجود آید.
سمعک ارتعاشات صوتی را تقویت میکند.
سلول‌های موئی باقیمانده ارتعاشات بزرگتر یا بلند تررا کشف کرده
آنها را به سیگنال‌های عصبی تبدیل می‌کنند،
سپس این سیگنال‌ها به مغز ارسال می‌شوند.
آسیب بیشتر به سلول‌های موئی، موجب کم شنوایی شدیدتر و نیاز به تقویت بیشتر توسط سمعک است.
البته محدودیت‌های عملی در میزان تقویت سمعک نیز وجود دارد.
همچنین، در مواردی که گوش داخلی کاملا آسیب دیده باشد، حتی ارتعاشات صوتی بزرگ نیز به سیگنال عصبی تبدیل نمی‌شوند. در این موارد، سمعک کارایی لازم را ندارد. و می توان از کاشت حلزون شنوائی استفاده نمود.
خرید سمعک
اگر شما کم شنوایی دارید و قصد دارید که از سمعک استفاده کنید، برای تهیه و خرید سمعک به یک شنوایی‌شناس (ادیولوژیست) مراجعه کنید.
شنوایی‌شناس فردی است که در زمینه شناسایی، تشخیص، توانبخشی و پایش بیماری‌های دستگاه شنوایی و دهلیزی گوش تخصص دارد.
ارزیابی، تجویز و تنظیم سمعک، وسایل کمک ارتباطی، پیشنهاد و مشاوره انجام جراحی کاشت حلزون شنوایی و برنامه‌ریزی پروتز کاشت حلزون بر عهده شنوایی‌شناس است.
تهیه سمعک از افرادغیر شنوایی‌شناس توصیه نمی‌شود، زیرا ارزیابی، تجویز و تنظیم سمعک یک حیطه علمی و کاملا تخصصی است.
انواع سمعک
- سمعک‌های داخل گوشی
- سمعک نامرئی IIC
- سمعک نامرئی CIC
- سمعک داخل کانال ITC
- سمعک داخل گوشی ITE
- سمعک‌های پشت گوشی
- سمعک پشت گوشی BTE
- سمعک پشت گوشی میکرو Micro
- سمعک RIC
- سمعک RITE
آیا همه سمعکها به یک شیوه کار می‌کنند؟
سمعکها با توجه به قطعات الکترونیک به کار رفته در آنها به‌طور متفاوتی کار می‌کنند. سمعکها از نظر تکنولوژی به دو دسته اصلی آنالوگ یا دیجتیال تقسیم می‌شوند.
سمعک های آنالوگ:
سمعک‌های آنالوگ امواج صوتی را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کنند، سپس این سیگنال‌ها تقویت می‌شوند.
سمعک‌های آنالوگ، قابل‌برنامه ریزی و نیمه دیجیتال (دیجیتال تریمری) در این گروه قرار می‌گیرند. مدارات آنالوگ را می‌توان در انواع سمعکها استفاده کرد.
سمعک‌های آنالوگ معمولا قیمت پایین‌تری نسبت به سمعک‌های دیجیتال دارند و در حال حاضر این سمعکها توسط کمپانی‌های بزرگ سمعک تولید نمی‌شوند.
سمعک های دیجیتال:
سمعک‌های دیجیتال امواج صوتی را قبل از تقویت به کدهای عددی، مشابه کد دو تایی کامپیوتر تبدیل می‌کنند.
به علت اینکه کدها شامل اطلاعاتی درباره زیر و بمی و بلندی صدا هستند، سمعک را می‌توان طوری تنظیم کرد، که برخی فرکانس‌ها را بیشتر تقویت کند.
سمعک‌های دیجیتال به شنوایی‌شناس امکانات تغییرات بیشتری در تنظیم سمعک برای نیازهای شنیداری استفاده کننده و محیط‌های شنیداری خاص می‌دهد.
همچنین این سمعکها را می‌توان برنامه‌ریزی کرد تا سمعک روی صداهایی که از جهت مشخصی می‌آیند تمرکز کنند.
مدارات دیجیتال را می‌توان در انواع سمعکها استفاده کرد.
سمعک‌های 100% دیجیتال، سمعک هوشمند و هوشمند وایرلس ( بدون سیم ) در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند.
بهترین سمعک برای من کدام است؟
بهترین سمعک برای شما، بستگی به نوع و میزان کم شنوایی شما دارد.
اگر شما در هر دو گوش‌تان کم شنوایی داشته باشید، معمولا برای هر دو گوش شما سمعک توصیه می‌شود، زیرا دو سمعک سیگنال بیشتر و طبیعی‌تری برای مغز ارسال میکند.
همچنین تجویز سمعک برای هر دو گوش کمک به درک گفتار بهتر و جهت‌یابی صداها میکند.
شما و شنوایی‌شناس‌تان باید سمعکی را انتخاب کنید، که برای نیازهای شنیداری و سبک زندگی شما مناسب‌ترین باشد.
قیمت سمعک نیز یک مسئله کلیدی است، زیرا سمعکها قیمت‌های متفاوتی دارند.
مانند هر وسیله دیگری که می‌خرید، طراحی و ویژگی‌ها قیمت را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
البته قیمت به تنهایی تعیین‌کننده بهترین سمعک برای شما نیست.
به علت اینکه تجویز سمعک گرانتر الزاما به معنای بهتر بودن آن سمعک برای نیازهای شنیداری شما نمی باشد.
سمعک شنوایی طبیعی شما را بر نمی‌گرداند، اما سبب می‌شود که شما نسبت به قبل خیلی بهتر بشنوید.
شما باید از سمعک‌تان بطور مستمر استفاده کنید، بنابراین سمعکی را انتخاب کنید، که برای شما راحت باشد و به آسانی بتوانید از آن استفاده کنید.
سوالاتی که قبل از تهیه و خرید سمعک بهتر است بپرسید
قبل از تهیه و خرید سمعک، این سوالات مهم را از شنوایی‌شناس بپرسید:
- چه ویژگی‌هایی برای من کارایی بیشتری دارند؟
- قیمت سمعک؟
و اینکه با توجه به هزینه بالاتر تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر و جدیدتر، آیا ارزش دارد که من از این تکنولوژی‌ها استفاده کنم؟
- آیا امکان تست دوره آزمایشی وجود دارد؟
شرایط تست سمعک چگونه است یا برای تست سمعک یا مرجوع کردن بعد از دوره آزمایشی باید هزینه‌ای پرداخت شود؟
چه صدایی و چه موقع جنین می‌تواند بشنود؟
- مدت زمان گارانتی چند سال است؟
آیا گارانتی سمعک بین‌المللی هست؟
گارانتی شامل چه مواردی است؟
- تنظیم سمعک و ارزیابی شنوایی دوره ای جزو گارانتی محسوب می‌شود؟
- آیا امکان استفاده از تعرفه سمعک بیمه وجود دارد؟
چطور از سمعک نگهداری شود
- سمعکها را از گرما و رطوبت دور نگهدارید.
- سمعک را همانطور که آموزش دیدید، تمیز کنید. جرم و ترشحات گوش می‌تواند به سمعک آسیب بزند.
- به موقع محافظ جرم (وکس گارد) سمعک را تعویض کنید.
- از اسپری مو یا محصولات مشابه هنگامی که سمعک روی گوش‌تان هست، استفاده نکنید.
- هنگامی که از سمعک استفاده نمی‌کنید، آن را خاموش کنید.
- باتری تمام شده را بلافاصله تعویض کنید.
- باتری‌های سمعک و خود سمعک را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.
چگونه از سمعک استفاده کنیم
برای رضایت‌مندی کامل از سمعک، باید صبور باشید.
استفاده مرتب و مستمر کمک میکند، که شما زودتر با سمعک خود سازگار شوید.
ویژگی‌ها و مشخصات سمعک خود را بدانید.
در حضور شنوایی‌شناش، طرز گذاشتن و برداشتن سمعک روی گوش، تمیز کردن آن، شناسایی سمعک گوش راست و چپ و جایگذاری باتری سمعک را تمرین کنید.
تنظیم کردن ولوم و استفاده از برنامه‌های سمعک را برای محیط‌های شنیداری مختلف یاد بگیرید.
چنانچه سوال یا مشکلی داشتید، به شنوایی‌شناس خود مراجعه کنید.
هنگامی که برای اولین بار از سمعک استفاده می کنید، شما ممکن است برخی موارد زیر را تجربه کنید:
- احساس ناراحت‌کننده ای دارم
برخی افراد ممکن است در روزهای اول استفاده از سمعک، تا حدی احساس ناراحت‌کننده ای داشته باشند.
از شنوایی‌شناس خود سوال کنید، چند روز طول می‌کشد تا این احساس برطرف شود و به سمعک عادت کنم.
- صدای خودم خیلی بلند است
انسداد مجرای گوش باعث می‌شود، تا فرد صدای خودش را داخل سرش بلندتر بشنود، به این حالت اثر انسداد می‌گویند و در چند روز اول استفاده از سمعک شایع است.
از شنوایی‌شناس خود بپرسید، آیا برطرف شدن اثر انسداد امکان‌پذیرست.
معمولا در بیشتر افراد با گذشت زمان اثر انسداد از بین می‌رود.
- سمعک من سوت می‌زند
صدای سوت ممکن است به علت قرار نگرفتن کامل قالب سمعک داخل گوش یا مناسب نبودن اندازه قالب یا پوسته سمعک یا انسداد مجرای گوش توسط جرم گوش یا ترشح و یا خراب بودن سمعک باشد.
- صدای نویز زمینه محیط را می‌شنوم
سمعک کاملا صداهایی را که شما می‌خواهید بشنوید، را از صداهایی که نمی‌خواهید بشنوید، جدا نمی کند.
البته سمعکها با توجه سطح تکنولوژی به کار رفته در آنها، نویزهای محیطی را کمتر و گفتار را بیشتر تقویت می‌کنند.
با این حال، گاهی‌اوقات ممکن است سمعک به تنظیم نیاز داشته باشد.
سمعک کاشتنی (قابل کاشت) (Implantable Hearing Aid)
طرز کار این سمعکها با سمعک‌های توضیح داده شده در بالا متفاوت است، سمعک کاشتنی (قابل کاشت) کمک میکند، که انتقال ارتعاشات صوتی به گوش داخلی افزایش یابد.
سمعک قابل کاشت (سمعک کاشتنی) گوش میانی (MEI) وسیله کوچکی است، که به یکی از استخوانچه‌های گوش میانی متصل می‌شود.
این سمعک به جای تقویت صدای رسیده به پرده گوش، مستقیم استخوانچه‌های گوش میانی را مرتعش میکند.
نتیجه نهایی هر دو تکنیک تقویت ارتعاشات صوتی برای گوش داخلی است، به‌طوری‌که صداها توسط افراد دارای کم شنوایی حسی‌عصبی تشخیص داده شود.
سمعک قابل کاشت استخوانی (Bone-anchored) یا باها (BAHA) وسیله کوچکی است، که به استخوان پشت گوش متصل می‌شود.
این سمعک ارتعاشات صوتی را مستقیم از طریق جمجمه به گوش داخلی انتقال می‌دهد.
سمعک باها معمولا برای افرادی استفاده می‌شود، که مشکلات گوش میانی یا کم شنوایی یک‌طرفه دارند.
به علت اینکه برای کاشت این سمعک نیاز به جراحی است، بیشتر متخصصین شنوایی تصور می‌کنند، که مزایای این سمعک ممکن است بیشتر از خطرات نباشد.
با تشکر از سمعک ساعی
برای ارتباط با بنیاد گوش از طریق تلفن یا ایمیل زیر اقدام کنید.
۰۵۱۳۸۴۲۱۶۱۶ info@earfoundationir.com
