بدون انجام غربالگری شنوایی امکان کشف مشکل شنوایی در ماه های اول تولد وجود ندارد.  

غربالگری شنوایی قادر به کشف کم شنوایی احتمالی در روز های ابتدایی تولد می باشد.

اکنون خوشبختانه در تمام زایشگاهها در مناطق مختلف کشور نوزادان به محض به دنیا آمدن تحت غربالگری شنوایی بدو تولد قرار می گیرند. 

کودک از بدو تولد شروع به یادگیری می کند.

یکی از راه های یادگیری، از طریق شنیدن است.

اگر کودک متولد شده مشکل شنوایی داشته باشد، در صورت عدم دریافت خدمات لازم، در تکامل زبان و گفتار مشکل خواهد شد. 

برخی از والدین گمان می کنند که خود قادر به تشخیص کم شنوایی نوزاد هستند. این گمان در همه موارد صحیح نیست.

کودک با یکه خوردن ناگهانی در مقابل سر و صدا یا برگرداندن سر به سمت صدا   به معنی داشتن شنوایی طبیعی نیست.

اکثر کودکان دارای کم شنوایی به برخی از این صداها پاسخ می دهند ولی نه به اندازه ای که بتوانند مهارت های گفتاری خود را تکمیل کنند .

در صورت اجرا نشدن برنامه‌های غربالگری شنوایی ممکن است کم‌شنوایی تا ۱۸ماهگی پنهان بماند.

کاهش شنوایی شایع‌ترین نقص مادرزادی است و میزان شیوع کم‌شنوایی در زمان تولد بیش از دو برابر مجموع دیگر اختلالات قابل ارزیابی درکودکان است.

حس شنوایی در ایجاد تعامل بین فرد و جامعه نقش دارد.

از طریق شنیدن کودک می تواند

1-زبان را بیاموزد

2-و مهارت های گفتاری خود را توسعه دهد.

برای این کار کودک نیاز دارد که صدا را

1- کشف و

2- مکان یابی کند،

3-سپس صدا را تمایز داده

4- و در ذهن ذخیره کند

5- تا بتواند صدا را شناخته

6-و درک کند .

در معرض زبان گفتاری بودن در دوران کودکی بسیار مهم است.
کودک پیش از تولد شروع به شنیدن اصوات می کند و از همان ماه‌های اولیه تولد شروع به یادگیری زبان می‌کند، افت شنوایی عاملی است که این فرآیند را به خطر می‌اندازد.

کم‌شنوایی عوارض گسترده‌ای به همراه دارد و باعث آسیب‌های جدی در رشد طبیعی گفتار و زبان می‌شود.

آزمون‌های شنوایی بسیار دقیق‌اند و می‌توانند افت‌های شنوایی بسیار ضعیف را حتی در روز اول تولد تشخیص دهند.

تحقیقات نشان داده درکم‌شنوایی‌های تک‌گوشی که عدم تشخیص اتفاق خواهند افتاد احتمال عقب‌ماندگی تحصیلی کودکان تا ۱۰برابر افزایش می‌دهد.

در نتیجه کودکان کم شنوا که کم شنوایی آن ها تشخیص داده نشده است حتی در صورتی که کم شنوایی ملایم یکطرفه داشته باشند ممکن است موجب   

1-تاخیر در تکامل مهارت های گفتاری و

2- مشکلات رفتاری و

3- مشکلات روانی داشته باشند  

4-که روی تعامل اجتماعی آن ها تاثیر گذار خواهد بود .
لازم است انجام آزمایشات شنوایی نوزادان با هدف شناسایی به‌موقع و زودهنگام مشکلات شنوایی و ارائه خدمات لازم و مداخله بهنگام جهت جلوگیری از عوارض کم‌شنوایی حداکثر تا سن یک‌ماهگی نوزاد صورت ‌گیرد.

 از آنجا که کم‌شنوایی بعد از معلولیت ذهنی و جسمی شایع‌ترین مشکل مادرزادی است، بنابراین ضرورت انجام این کار بسیار زیاد است.

غربالگری شنوایی توسط ادیولوژیست انجام میشود.

آزمایش بسیار سریع انجام می‌گیرد و برای نوزادان ناراحت‌کننده و دردناک نیست.
 موارد زیر احتمال ابتلای نوزاد به کم‌شنوایی را بالا می‌برد:
۱- وجود بیماری یا شرایطی که موجب نگهداری بیش از ۴۸ساعت نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه باشد.
۲-  دارا بودن علائم سندروم‌هایی که همراه با کم‌شنوایی باشد.
۳-  سابقه خانوادگی کم‌ شنوایی‌های پایدار دوران کودکی
۴-  عفونت و بیماری‌های دوران بارداری مانند سرخجه

5-  وجود بیلیروبین بالا که موجب یرقان (یا زردی) در زمان تولد وبعد از تولد می شود
در صورت عدم شناسایی و مداخله بهنگام، کودکان کم‌شنوا دچار تاخیر در رشد

1- مهارت‌های زبانی،

2- مهارت های شناختی

3-ومهارت های اجتماعی

می‌شوند که ممکن است مانع دستیابی به موفقیت تحصیلی و حرفه‌ای شود.

این تاخیر ممکن است هیچگاه و حتی با صرف هزینه های بسیار زیاد نیز قابل جبران نباشد.

به یاد داشته باشید که حتی شدیدترین کم شنوایی نیز اگر به درستی و به موقع تشخیص داده شود به راحتی قابل جبران است و کودک میتواند مانند یک فرد شنوا به راحتی صداها را شنیده و گفتار طبیعی داشته باشد و از یک زندگی طبیعی لذت ببرد.

انکار و پنهان کردن مشکلات شنوایی نوزادان تنها باعث از دست دادن زمان طلائی یادگیری زبان می شود پس مشکل کودک خود را بپذیرید و با اقدامات به موقع زندگی طبیعی را به کودک خود هدیه دهید

در کم شنوایی تشخیص و مداخله زودهنگام بسیار ضروری است زیرا از این طریق می توان شرایط زندگی را برای افراد کم شنوا بهتر کرد

با اینکه اکثر کودکان تازه متولد شده، دارای شنوایی طبیعی هستند اما از هر 1000 کودک، 1 تا 3 کودک دارای  درجاتی از کم شنوایی هستند.

 این آمار نشان می دهد که کم شنوایی یکی از شایع ترین نقص های مادرزادی به هنگام تولد است.

درجات کم شنوایی شامل

کم شنوایی ملایم (21- 40 دسی بل) ،

کم شنوائی متوسط (41- 70 دسی بل) ،

کم شنوائی شدید (71- 95 دسی بل) و

کم شنوائی عمیق ( بالاتر از 95 دسی بل) می باشد

یکی از ارزیابی های که در روزهای ابتدایی تولد کودک انجام میشود غربالگری شنیداری است.

این غربالگری سلامت اساسی ترین قسمت های سیستم شنیداری را بررسی می کند.

برنامه غربالگری شنوایی در بدو تولد امکان تشخیص وجود کم شنوایی را در روزهای ابتدایی تولد فراهم می آورد.

در واقع برنامه غربالگری شنوایی کشف ناشنوایی مادرزادی و کم شنوایی را در بدو تولد امکان پذیر می کند.

غربالگری شنوایی بخشی از برنامه است که به نام

1-تشخیص و

2- مداخله زود هنگام کم شنوایی

شناخته می شود.

اهداف این برنامه سه قسمتی شامل

1- غربالگری کامل تا یک ماهگی،

2- تشخیص کامل تا 3 ماهگی و

3- تجویز سمعک و وسایل کمک شنوایی تا 6 ماهگی می باشد

. تشخیص و مداخله زود هنگام می تواند جلوی پیامد های شدید

1- روانی،

2-آموزشی و

3-زبانی را در اقرادکم شنوا را بگیرد.  

در صورت انجام ندادن غربالگری شنوایی بدو تولد ممکن است که کشف مشکل شنیداری کودک تا سن 18 ماهگی به تاخیر بیفتد.

در این صورت بروز مشکل در

1-تکامل زبانی،

2- تکامل آموزشی و

3- تکامل گفتاری

4- و پیامد های همراه آن ها، مانند مشکلات رفتاری،

5- کاهش سلامت روانی و

6 کاهش مهارت های تطبیقی

اجتناب ناپذیر خواهد بود.

کشف زود هنگام آسیب شنوایی باعث شروع مداخله در دوره حساس تکامل زبانی خواهد شد.

کودکان دارای آسیب شنوایی که در برنامه غربالگری شناسایی شده اند در سنین مدرسه نسبت به کودکانی که به علت عدم انجام غربالگری با تاخیر شناسایی شده اند عملکرد بهتری خواهند داشت . 

در صورتی که مشکل کودک قبل از 6 ماهگی کشف نشود منجر به تاخیر تکامل زبان و گفتار می شود..

برای فهم غربالگری شنوایی ابتدا باید بفهمیم که صدا چگونه از محیط پیرامون وارد مغز می شود.

بخش های مهم بسیاری وجود دارند که برای شنیدن و درک صدا ضروری هستند. 1- صدا در ابتدا یک موج صوتی است که توسط گوش ها در دو طرف وارد سر         می شود.

2-در کانال گوش صدا به پرده گوش برخورد کرده

3- و باعث ارتعاش پرده گوش می شود.

4- پرده گوش به سه استخوانچه کوچک متصل می شود که مالئوس (چکشی)، اینکوس (سندانی) و استایپس (رکابی) نامیده می شوند. در اثر ارتعاش پرده ، این سه استخوانچه نیز مرتعش می شوند.

5- سومین استخوانچه یا استایپس به گوش داخلی متصل است و صدا را به گوش داخلی منتقل می کند.

6-در داخل حلزون ارتعاشات به غشای ظریفی منتقل می شود.

7- در طول این غشا سلول های حساسه شنوائی  وجود دارد که به فرکانس های متفاوتی پاسخ می دهند

8- و صوت را به سیگنال الکتریکی تبدیل می کنند.  

9- سپس امواج الکتریکی باعث تحریک عصب شنوایی شده

10- که این تحریک در مرحله بعد به ساقه مغز

9- و سپس به محل درک صدا در مغز به نام لوب تمپورال (گیجگاهی) منتقل      می شود .

انواع آزمون های مورد استفاده در غربالگری

ارزیابی های غربالگری شنوایی آسیب رسان نیستند و به راحتی در نوزادان انجام می شوند .

دو نوع ارزیابی شنوایی برای غربالگری وجود دارد :
الف – فرم غربالگری اول :

تست  OAE یا برگشت صداهای تولید شده  خود به خودی گوش در برخورد با صدا تولید میکند :

مرحله اول غربالگری شنوایی بدو تولد می باشد.

1- با ارائه صدا می تواند

2-آنرابه تحریک الکتریکی تبدیل کرده  

3- وبه سمت مغز ارسال نماید  

4- بلکه سلولهای مویی درون حلزون در پاسخ به صدای ارائه شده با تکان خوردن خود موج صوتی  را  تولید می کند

5- که این موج صوتی به سمت محیط بیرون حرکت  می کنند

6- ودر صورت قرار دادن میکروفون با حساسیت بالا در کانال گوش خارجی می توان آن موج صوتی  را ثبت نمود.

به این موج OAE  (  یا ارسال صداهای تولید شده  خود به خودی گوش می گویند).

 از این امواج در آزمونی به همین نام  تست  OAE) )  برای تشخیص بعضی مشکلات شنیداری استفاده می شود.

دراین تست همان امواج صوتی که در گوش داخلی تولید شده است  و به کانال گوش خارجی فرستاده شده است  را اندازه گیری می کند.

این تست به وجود مشکل شنوایی در

1-گوش خارجی،

2- گوش میانی

3- گوش داخلی ( حلزون گوش داخلی )حساس است

4-ولی به مشکلات شنیداری در مسیر های بالاتر یعنی عصب و

5- مسیر های مرکزی حساسیتی ندارد.  

برای قبولی در این آزمون باید سلول های مویی (حساسه ) حلزون سالم باشند.

در صورت وجود افت شنوایی تاثیر گذار بر سلولهای مویی حلزونی، هیچ پژواکی تولید نمی شود و یا پژواک ها بسیار ضعیف خواهند بود.

علاوه بر  این، وجود هر نوع مشکلی که در روند انتقال صدا از گوش خارجی به حلزون و از حلزون به گوش خارجی وجود داشته باشد منجر به رد شدن در تست OAE  می شود.

تصویر زیر یک کودک در حال تست شدن با آزمون OAE را نشان می دهد

.
 
بنابراین، قبولی در تست OAE نشان دهنده عملکرد طبیعی سیستم حلزونی و گوش میانی است.

در صورتی که رد شدن در این ارزیابی نشان دهنده اختلالاتی مانند

1-عملکرد غیر طبیعی حلزون ،

2- اختلال گوش میانی (ترشح یا اوتیت گوش میانی)،

3-مسدود شدن کانال گوش ( سرومن )

و .... می باشد(2).
                              
 ب- فرم غربالگری دوم :

انجام تست سریع پاسخ های ساقه مغز به شنیداری (یا AABR ) است :

در صورتی که کودکی در  OAEرد شود تست بعدی غربالگری با AABR  خواهد بود.  این تست نحوه پاسخ عصب به صدا را بررسی می کند.  

1-محرک صوتی از طریق هدفون به گوش نوزاد ارائه می شود.

2-سه الکترود روی سر نوزاد گذاشته می شود که پاسخ عصب را ثبت و اندازه گیری می کنند.

3-این آزمون سلامت کل مسیر شنوایی، شامل مسیر های بالاتر از حلزون تا مغز را بررسی می کند.

این تست در تشحیص نوزادان کم شنوا از نوزادان هنجار بسیار سودمند است.

در صورتی که کودک در این آزمون هم رد شود وارد مرحله تشخیصی شده

ج -  مرحله سوم :

 ABR تشخیصی برای کودک انجام خواهد شد.

نتیجه قبول در این آزمون به معنی عملکرد حلزونی و عصبی هنجار سیستم شنوایی می باشد

در صورتی که نتیجه رد به معنی پاتولوژی و آسیب حلزون و عصب، مانند نوروپاتی شنوایی می باشد.

تصویر زیر یک کودک در حال تست آزمون ABR را نشان می دهد.

                                
در واقع غربالگری شنوایی نوزادان یک برنامه دو مرحله ای است.

اولین مرحله آن در اولین روزهای تولد و قبل از ترخیص از بیمارستان انجام شده و شامل تست OAE است.

در کودکانی که در بخش مراقبت های ویژه هستند علاوه بر OAE،  ABR نیز باید انجام شود.

مرحله دوم زمانی صورت می گیرد که کودک در مرحله اول رد می شود.

زمان آن بین 2 تا 8 هفته پس از مرحله اول است

و شامل ارزیابی مجدد OAE است

.  در صورتی که نوزاد در OAE مجدد نیز رد شود 

 AABR غربالگری برای وی انجام می شود.

 در صورت رد در مرحله دوم غربالگری ،

قبل از رسیدن به 3 ماهگی مشاوره شنوایی شناسی،

پزشکی

و ارزیابی های تشخیصی دیگر برای کودک انجام می شود.

در نهایت قبل از سن 6 ماهگی

مداخلات درمانی (تجویز سمعک )

و توان بخشی برای کودک شروع می شود.
روش انجام این دو آزمون در جدول زیر آمده است.
 
در صورتیکه کودک در غربالگری اولیه رد شد  ،

باید پیگیری های تشخیصی بعدی توسط ادیولوژیست انجام شود

زیرا داشتن حتی کم شنوایی ملایم نیز می تواند تاثیر قابل توجهی در تکامل زبانی و گفتاری کودک داشته باشد
در بعضی موارد خیلی نادر قبولی در آزمون های غربالگری،  

لزوماَ به معنی داشتن شنوایی کاملاَ هنجار ویا رد ان لزوما به معنی کاهش شنوائی در  نوزاد نیست.

الف: قبولی در ازمون

1- برخی از کم شنوایی های ملایم در ارزیابی های غربالگری قابل کشف نیستند. 2- کودک در برخی مواقع دارای مشکل ارثی و پیشرونده ای است که پس از دوره نوزادی بروز می نماید.

ب  : رد شدن در ازمون

  نیز لزوماَ به معنی داشتن مشکل شنوایی نیست.

1 در واقع اکثر کودکانی که در این ارزیابی رد می شوند دارای شنوایی طبیعی هستند و علت رد شدن آن ها می تواند

1-وجود مایع دوران جنینی درون گوش و یا

2- گریه و بی قراری به هنگام ارزیابی باشد.

در هر صورت بسیار مهم است که برای اطمینان، ارزیابی های بعدی نیز انجام شود که شامل ارزیابی های جامع تر و مداخله پزشکی است.  

این ارزیابی مجدد باید قبل از 3 ماهگی انجام شود.

 ارزیابی های مجدد، تعیین کننده وجود یا عدم وجود کم شنوایی نوزاد هستند.

علاوه بر این آزمونها، آگاهی از روند رشد طبیعی مهارت های شنیداری و گفتاری به خانواده در تشخیص وجود یا عدم وجود مشکل کمک می کند